Incidenten

Kajakincident 13 maart 2021

Beste kano liefhebber,

Dit verslag is bedoeld als belangrijk startpunt en instrument voor een veilig peddel klimaat bij KOIJ.

Het verslag bevat het relaas van drie kano liefhebbers die door hun enthousiasme voor de sport en de buitenlucht de basisregels voor veilig varen vergeten toe te passen en beginnen aan een onmogelijke kanotocht die slecht had kunnen aflopen.

De drie betrokkenen zijn geschrokken van het voorval en hebben op verschillende manieren ieders ervaringen gedeeld en verwerkt. Ze zijn er alle drie enorm op gebrand om de lessen uit de gezamenlijke ervaring breed te delen, zodat en zodanig, alle kano vrienden van KOIJ en daarbuiten nog lang liefhebbers zullen blijven.

Het verslag kent een chronologische opbouw dat begint bij de voorbereiding thuis en dan via het incident, veilig eindigt in de haven van Muiden. Een tijdslijn met feitelijk vastgelegde momenten en posities geeft houvast aan het verslag.

Het verslag eindigt met onze belangrijkste lessen.

De drie kano liefhebbers doen hun verslag anoniem omdat zij het zo breed mogelijk willen delen. Kano vrienden kunnen en mogen ons echter altijd aanspreken op onze ervaring.

Wij wensen je veel wijsheid en kano plezier.

Kajak1, Kajak2 en Kajak3
Amsterdam, maart 2021

 

Omstandigheden

Datum, tijd en locatie

Zaterdag 13 maart 2021

• Vertrek KOIJ: 10.40 uur
• Aankomst Muiden: 12.40 uur

Betrokkenen Weersomstandigheden

Betrokkenen	Weersomstandigheden
Kajak1	Temperatuur
Kajak2	Buitenlucht: 7,2°C
Kajak3	Gevoelstemperatuur: 2, 2°C
Stalen kruiser	Water: 6°C Schellingwouderbrug
112	(https://waterinfo.rws.nl)
Kustwacht
KNRM Blaricum	Neerslag
Schipper DAMAR	Regen (76% kans)
Schippersvrouw DAMAR
Roeivereniging Muiden	Wind
Havenmeester Muiden	WZW 7-8 Bft (50-74 km/u)

 

 

Voorbereiding

Voornemens en verwachtingen

Kajak1

Mijn weerapp had 6Bft voorspeld. ‘s morgens gaf deze 7Bft aan.

’s Morgens meldde ook Kajak3 dat hij mee wilde varen. Dus waren we met z’n drieën, alle drie redelijk vaardig en ervaren tot heel ervaren. Dacht dat ik, gezien eerdere ervaringen dit wel aan zou kunnen als we in de luwte van IJburg zouden blijven.

Met 2 goede kanoërs erbij dacht het wel te kunnen redden bij omslaan in de golven. Het was niet in me opgekomen dat ik de kano niet meer in de wind zou kunnen draaien, want zoiets had ik nog nooit meegemaakt. Ook dacht ik bij het Strandeiland altijd nog tegen de wind in een klein stuk naar het land te kunnen overbruggen. Dus meer gevaar dan kortdurend geworstel in het koude water en met een nat pak wat koud lijden in de kano had ik niet verwacht.

Kajak2

Vrijdagavond stuurt Kajak1 een bericht in de groepsapp: “Morgen voor de middag droog weer, 8 graden en stevig windje 6bft voorspeld. Wie gaat er mee?”.

Tot zaterdagochtend wordt er niet op gereageerd. Maar mij jeukt het. Ik had het bericht vrijdag wel gezien, maar nog niet willen antwoorden. Ik wist van de weersvooruitzichten en had zelf al gerekend op windkracht 7.

Ik besluit zaterdagochtend mee te gaan. Ik hou wel van wind en golven en wil zeker met Kajak1 het water op. We besluiten om 10.30 uur te vertrekken. Kajak1 geeft duidelijk aan : “Ik wil wel in de luwte blijven.” Om 9.40 uur meldt Kajak3 zich in de groepsapp. Ook hij gaat mee: “Ik kom ook”.

Ik arriveer rond 10.15 uur tegelijk met Kajak1 op de fiets bij KOIJ. Kajak3 is er al. Ik zie dat Kajak3 reserve peddels op zijn dek heeft en besluit deze ook mee te nemen.

Verder zie ik dat hij marifoon en een vuurpijl bij zich heeft. Ik heb mijn pijl en flare thuisgelaten. Wel mijn mobiele telefoon in waterdichte hoes en Garmin horloge met gps bij mij.

Kajak3

Deze dag was ik niet van plan om er met de kajak op pad te gaan. Thuis bij het ontbijt was ik mijn apps aan het bekijken. Ik zag een bericht van Kajak1 die wilde gaan varen. Kajak2 had daar positief op gereageerd. Kajak1 gaf nog aan een tocht in de luwte te willen doen i.v.m. 6 bft. Spontaan besloot ik ook te gaan.

Uitrusting

Kajak1

Kleding
Wat dikkere neopreen long-john, neopreen bivakmuts (als buff en voor noodsituaties), muts, goede anorak met capuchon, lycra shirt met lange mouwen, neopreen handschoentjes en laarsjes

Persoonlijke uitrusting
PLB op zwemvest, mobiel in waterdichte in compartiment, flare onder dagluik, boterhammen, thermosfles thee, droge kleding, sleeplijn om middel

Uitrusting kano
Peddle float, handpomp, EHBO setje (GEEN reserve peddel)

Kajak2

Kleding
Neopreen pak, fleece, sneldrogend jack en een anorak. Pet. Kanowanten neopreen.

Persoonlijke uitrusting
Garmin gps horloge, Iphone in waterdichte hoes. Zwemvest met mes, fluitje en camelbag met water. Sleeplijn om middel.

Niet meegenomen: noodvuurpijl en flare (wanneer heb ik dat nou nodig?), droge kleding (thuis laten liggen), Navisafe lamp (Er is geen mist).

Uitrusting kano
Reserve peddel op voordek, proviand in dagluik, pomp op achterdek, EHBO in voorluik, kleine versnaperingen en banaan in cockpit luik.

Kajak3

Kleding
Droogpak met fleece onderpak

Persoonlijke uitrusting
Marifoon, vuurpijl, telefoon, set droge kleding, surf cap, flare, handdoek

Uitrusting kano
Voetpomp, reserve peddel, reparatiemateriaal, EHBO-set

Plan

(Dit is niet het plan, maar de werkelijk afgelegde route. Rood = Kajak , groenblauw= Kajak1)

Opmerking: het gele strandeiland is inmiddels langer en steekt verder het IJmeer in.

Kajak1

Vroeg me vooraf af welke route te nemen; camping Zeeburg op en neer of om het Strandeiland heen. Over die laatste optie vroeg ik me af of dat veilig zou zijn, maar anderszins leek het me ook wel spannend. Het gevaar schatte ik als beperkt in en vooral als beperkt tot het omslaan bij het ronden van het Strandeiland.

Kajak2

We pakken onze kano’s in en liggen snel in het water. Pas daar bespreken we ons plan. We besluiten het Strandeiland (nieuw opgespoten eiland) te ronden. Dat betekent: vertrekken in NO richting (wind in de rug), dan linksom (NNW) de eerste ronding, daarna W-WZW om zo veel mogelijk in de luwte het nieuwe eiland te kunnen ronden.

Kajak3

Windfinder gaf 6 bft. uit ZW aan met kans op stoten 8 bft. Op de club bespraken we kort wat we wilden gaan doen. We besloten in de luwte te blijven van Strandeiland omdat we de wind te heftig vonden om het IJmeer echt op te gaan.

Surfwind in de rug (10.40 - 10.58 uur) Kaart

Omstandigheden

Kajak1

Kort na vertrek toen we langs het standeiland voeren, richting het IJmeer, merkte ik al dat mijn kano soms scheef werd geduwd en dat de punt van mijn kano soms door het water ging, terwijl de golven nog niet heel hoog waren. Dit had een waarschuwing moeten zijn.

Voorbij het PNEM-eiland had ik een hoge golfslag verwacht, met golven meer uit het zuiden, maar de wind woei strak over de lengte van het strandeiland en de golven vielen me mee. Wel woei de wind hard over het strandeiland. Het kale eiland bood nauwelijks beschutting voor de wind. Ook was de golfslag dicht bij het strand al aanzienlijk.

Kajak2

Bij vertrek start ik de GPS tracking op mijn horloge. Op het water zie ik een geel apparaatje om de rechter bovenarm van Kajak1 en vraag wat het is. Het blijkt een pijlbaken dat ook een noodsignaal kan versturen. Ik heb er vertrouwen in dat we voldoende veiligheidsmiddelen bij ons hebben.

Het eerste stuk hebben we de wind in de rug en surfen we in een kleine 20 minuten naar de punt van het Strandeiland. Kajak3 voorop. Voor het ronden heb ik nog even contact met Kajak1, maar versta niet wat hij zegt. Ik vraag wat hij wil. Hij vaart door. Ik ook.

Kajak3

Met de wind in de rug gingen we met een stevig vaart richting het IJmeer. Het lukte me af en toe om te surfen. Schuin achter mij zat Kajak2, die ook aan het surfen was. Daarachter was Kajak1 die zover in kon zien minder gebruik maakte van het surfen. Af en toe wachtte ik tot iedereen weer bij was. Dit ging zo tot we Strandeiland moesten gaan ronden en de wind van opzij kregen.

 

 

Ronding Strandeiland (10.58 uur, +18 min)

Geen beschutting

Kajak1

Ik probeerde (...) naar links, tegen de wind in, naar het land bij te sturen, maar dit ging erg moeilijk.

Kajak2

Er is geen enkele beschutting van het kale Strandeiland en we raken verder van land. De kans om het eiland te ronden lijkt verkeken. De omstandigheden zijn behoorlijk zwaar. De wind en golven vragen alle aandacht. Ik ben mij extra bewust van het effect van de wind op mijn peddel. Ik houd deze zo laag mogelijk.

Kajak3

Ik zat nog steeds voorop en schrok van de heftigheid van de wind. Het kostte me moeite om mijn boot op koers te houden en moest alle zeilen bijzetten. Mijn punt probeerde ik meer richting strand te krijgen.

Posities

Kajak1

Omdat het bij de punt van het strandeiland op sommige plaatsen ondiep is heb ik mogelijk wat ruimer gerond en lag na ronden al direct wat verder van het land af dan nu slim was. Kajak3 voer dichter langs het land.

Kajak2

We ronden linksom de punt van het Strandeiland. Kajak3 hoger aan de wind dan Kajak1 en ik. De wind blijkt steviger dan verwacht.

Koers

Kajak1

Ik probeerde ook naar links, tegen de wind in, naar het land bij te sturen, maar dit ging erg moeilijk.

Omdat het al moeilijk was om naar het strand te varen riep ik Kajak2 om door te gaan. Met als idee om niet nog verder het water op te worden geblazen; ik wilde naar het land bijsturen. Op dat moment kwamen we bij de baai tussen de twee poten van het strandeiland. Ik was daar bang voor nog meer wind en golfslag.

Kajak2

De koers die we willen varen (NNW) blijkt niet te handhaven. We varen in richting N

Uit elkaar gewaaid – “Zwemmer”

Kajak3 bovenwinds

Kajak1

Kajak3 dicht bij het land voor ons

Kajak2

Kajak1 en ik 30-50 meter lager aan de wind dan Kajak3

Kajak3

Na korte tijd checkte ik waar Kajak2 en Kajak1 zich bevonden. Zij waren op grotere afstand van Strandeiland.

Kajak2 overlegt met Kajak1 (11.02 uur, +22 min)

Kajak1

Kajak2 voer links voor me en hield in voor overleg en ging aan mijn punt hangen terwijl Kajak3 dicht bij het land voor ons door peddelde. Omdat het al moeilijk was om naar het strand te varen riep ik Kajak2 om door te gaan.

Kajak2

Maximaal 5 minuten na het ronden van de eerste punt van het Strandeiland varen Kajak1 en ik 30-50 meter lager aan de wind dan Kajak3, maar nog wel op dezelfde hoogte. Ik klamp mij vast aan Kajak1 zijn voorpunt en vraag hem wat te doen. Hij zegt: “Doorpeddelen.”

Kajak1 peddelt door in noordelijke richting

Kajak1

Daarna lag ik blijkbaar voorop en lukte het me niet meer om mijn koers terug naar het land te corrigeren; de boot bleef parallel aan de golven liggen. Ik wist niet of dit kwam door de wind of door de golven.

Ik bleef verwoed rechts boogslagen maken om naar links af te buigen. Achteraf bezien, maakt ik daardoor alleen maar snelheid parallel langs de golven richting het noorden.

Ik had er toen ook nog niet aan gedacht om mijn scheg in te klappen. Misschien had de wind me dan geholpen om wel de kano tegen de wind in te kunnen draaien.

Ik had er ook niet aan gedacht om misschien achteruit boogslagen te maken, dan zou ik meer bij de groep zijn gebleven en achteraf bezien zou ik dan met de wind ook naar Almere zijn gevoerd i.p.v. langs Flevoland midden het Markermeer op.

Kajak2

Kajak1 vervolgt zijn koers.

Kajak3

Kajak1 zag ik in flink tempo bij ons wegvaren.

Kajak2 aarzelt

Kajak2

Ik aarzel. Ik wil weten of ik kan keren en hoe het voelt om met de kont in de wind te liggen. Kan ik bijvoorbeeld surfen als ik wil? Het voelt redelijk lastig en ik moet moeite doen om stabiel te blijven. Ik zie Kajak1 zich verder van ons verwijderen in Noordelijke richting. Ik heb de neiging om hem te volgen, ook al raken we dan uit koers, kunnen we niet het Strandeiland ronden en zullen we de vaargeul over moeten en ergens landen aan de Noordelijke zijde van het IJmeer.

Kajak3

Kajak2 zag ik aarzelen en lag meer op 1 plek.

Kajak3 aarzelt ook

Kajak2

Ik kijk links van mij naar Kajak3. Die lijkt ook te aarzelen. Hij is niet veel verder gevaren. Ik maak enkele manoeuvres op de plaats.

Kajak3

Mijn eerste gedachte was in eerste instantie om zo snel mogelijk op Strandeiland aan te koersen en uit te stappen maar het feit dat Kajak2 in de problemen leek zitten en Kajak1 al een stuk van ons verwijderd was deden me besluiten dat niet te doen. Overigens weet ik niet zeker of het me wel gelukt zou zijn om tegen de wind in te varen.

Daar besefte ik ook dat het niet goed ging. De groep was uit elkaar en er stond een aflandige wind die sterker was dan wij aan konden. Ik riep Kajak1 in de hoop ons te kunnen herorganiseren maar ik leek hem niet te bereiken. Het leek me waarschijnlijk dat hij ook in de problemen zat en niet anders kon.

Kajak3 slaat om (11.05 uur, +25min)

(Positie en afstand van Kajak1 t.o.v. Kajak2 op moment dat laatste Kajak3 in het water ziet liggen)

Kajak2

Als ik weer naar links kijk om te zien wat Kajak3 gaat doen, zie ik dat hij uit zijn boot ligt. Ik roep “zwemmer” naar Kajak1 (50-100m verder). Ik twijfel niet en weet wat er van mij verwacht wordt in deze omstandigheden. Ik moet zo snel mogelijk assistentie verlenen aan Kajak3 en hem in veiligheid brengen.

Kajak3

Op dat moment sloeg ik om en kwam uit mijn boot. Ik pakte mijn boot beet en probeerde met een re entry er weer in te komen. Dat lukte niet. Wat de oorzaak was van het omslaan kan ik niet met zekerheid zeggen maar het feit dat ik met de situatie bezig was heeft daar wel aan bijgedragen. Eigenlijk had ik mijn focus volledig nodig om op koers te blijven. In het water hing ik aan mijn boot. Ik wist dat ik door de wind richting Kajak2 zou drijven en hoopte op assistentie.

Kajak2 redt Kajak3 (11.06 uur)

Kajak2

Zodra Kajak3 in zijn boot zit beginnen we de kuip leeg te pompen. Kajak3 met zijn voetpomp, ik met mijn mobiele pomp. Daarna help ik Kajak3 met het vastmaken van zijn spatzeil. We controleren elkaars welzijn. Ik deel een handschoen, zetten capuchons recht. Kajak3 geeft aan dat hij niet heel koud is geworden. We concentreren ons nu op het vervolg en onze opties.

Kajak3

Kajak2 kwam echter naar mij toe varen en was in mijn beleving ook snel bij me. De redding verliep vlot en ik zat snel weer in mijn boot. Het koste iets meer tijd om mijn kuip te legen.

Kajak1 verdwijnt uit zicht

(Afstand en positie Kajak1 t.o.v. Kajak2 na redding Kajak3, 11.16 uur)

Kajak1

Ik hoorde nog 2 keer mijn naam roepen, maar durfde niet om te kijken en heb één keer help geroepen. Ik had het gevoel in de steek te worden gelaten en dacht dat het alleen mijn worsteling was om de boot richting het land te kunnen draaien. Ik dacht dat zij hadden besloten om om te draaien en mij riepen om terug te komen, terwijl me dat niet lukte.

Kajak2

Kajak1 blijkt bijna uit zicht op minstens 1.000-1.500m in noordelijke richting. We hebben geen middelen om met hem in contact te komen. We kunnen hem niet meer inhalen. Dezelfde koers varen betekent meer gevaar: meer wind, hogere golven en het kruisen van scheepvaart op de vaargeul. We besluiten dat ons vlotje de meeste veiligheid biedt en ons in staat stelt om hulp in te roepen.

Kajak3

Kajak1 bleek al ver weg. Kajak2 en ik overlegden wat te doen. Ik schatte de situatie dermate ernstig in dat ik alle mogelijke opties afvinkte en als niet verstandig beschouwde. We hadden kunnen proberen om Kajak1 in te halen maar dat leek me gezien de grote afstand niet haalbaar. Ook hadden we kunnen proberen Pampus te halen maar de wind stond daar niet helemaal gunstig voor. Het risico het niet te halen leek groot. We hadden ook kunnen proberen Strandeiland te bereiken maar ook dat leek geen optie.

Kajak2 en Kajak3 slaan alarm (11.25 uur, +45 min)

• 11.25 (+45 min) 112 gebeld (9 min gesprek)
  • Afstand tot K1=966m (318°)
• 11.34 kustwacht inkomend gesprek (34 sec)
• 11.34 kustwacht via Whatsapp: “Graag uw positie delen”
• 11.37 eerste keer positie gedeeld
• 11.39 kustwacht: “Boot onderweg uit Almere
• 11.47 tweede keer positie gedeeld
• 11.52 derde keer positie gedeeld

Kajak2

Kajak3 doet noodoproepen via zijn marifoon. Hij krijgt geen response. Daarna vuurt hij een nood vuurpijl af, die helaas tegen de wind in laag over het water scheert en maximaal 1-2 seconden zichtbaar is geweest op beperkte (5m?) hoogte.

Kajak3 oppert dat ik mijn telefoon gebruik om 112 te bellen. Het lukt mij om contact te leggen en ik wordt snel doorgeschakeld naar de kustwacht. Het kost enige tijd om de situatie (3 kanoërs in moeilijkheden, waarvan 1 geïsoleerd), positie (tussen strandeiland en pampus op het IJmeer) en andere kenmerken duidelijk door te geven. Het gesprek leek een eeuwigheid te duren.

De kustwacht meldde tot slot dat de KNRM Blaricum op het water lag ter hoogte van Almere op het Gooimeer en nu onderweg was naar ons. Ze hebben mij ook gevraagd mijn positie te delen. Ze hebben mij een Whatsapp gestuurd, die ik drie maal heb beantwoord met mijn locatie vanuit Google Maps.

Kajak3

We besloten als een vlotje aan elkaar vast te blijven. We waren goed stabiel met zijn tweeën. Ondertussen besloten we hulp in te roepen. In eerste instantie heb ik via kanaal 10 noodoproepen gedaan met mijn marifoon. Daar kwam geen reactie op. Daarna heb ik mijn vuurpijl afgeschoten maar die ging vrij horizontaal tegen de wind in en ging pas af toen hij al ver beneden was. Kajak2 had zijn telefoon in zijn zwemvest en ik opperde dat hij daarmee de hulpdiensten kon bereiken. Het lukte hem om de kustwacht te bereiken en onze locatie door te geven. Ook gaf hij door dat er nog een derde kajakker op het water zat die wij kwijt waren.

Redding Kajak2 en Kajak3

KNRM arriveert maar ziet ons niet (11.55 uur)

Kajak2

We lagen ieder met een punt in een andere richting. Ik keek naar het ZO en Kajak3 naar het NW. Ik verwachtte de KNRM uit het ZO. Kajak3 zag vanuit het NW een stalen kruiser ons naderen. We hadden heel kort contact. Kajak3 meldde dat we de KNRM hadden bereikt. De kruiser vertrok toen weer spoedig in ZW richting. Ook zij hadden moeite met de omstandigheden.

Twintig minuten na mijn contact met de kustwacht zagen we de reddingsboot van de KNRM. Deze zocht bovenwinds (ZW) op zo’n 500-1.000m afstand naar ons. Dat duurde best lang. Wij zwaaiden met peddels. Na 5-10 minuten draaide hun boeg in onze richting. Hier zou ik dus toch m'n licht (Navisafe) hebben kunnen gebruiken en een flare.

Aan boord van de redders (11.59 uur)

Kajak2

Eenmaal boot naast ons, strakke actie. Eerst Kajak3 aan boord, daarna ik. Zelfs onze boten en alle uitrusting heelhuids aan boord. Geholpen met aan boord brengen. Golven onstuimig. Hele crew straalde vertrouwen uit. Heel professioneel.

Kajak3

Uiteindelijk arriveerde de KNRM. Met wat moeite zaten wij en onze kajaks even later op de reddingsboot. Van Kajak1 waren ze (KNRM) al op de hoogte en we koersten naar de plek waar hij door een binnenvaartschip in de luwte werd gehouden

Het ongewisse lot van Kajak1

Ruim een uur helemaal alleen (11.02-12.11 uur)

• 11.02 uur Laatste contact met Kajak2
• 11.54 uur Bij vaargeul en binnenvaartschip
• 12.11 uur Redding door KNRM

Kajak1

Ondertussen wist ik niet waar Kajak2 en Kajak3 waren en of ze begrepen hadden dat ik in nood was. Ik dacht dat ze misschien dachten dat ik eigenwijs het rondje probeerde af te maken en dat ze misschien bij KOIJ op me stonden te wachten. Iemand moest me redden of de KNRM waarschuwen. Mijn mobiel lag achter in de kano en had ik sowieso niet kunnen bedienen. Ik heb geprobeerd om de antenne van mijn PLB uit te trekken. Ik kon niet goed kijken hoe dit knopje van de antenne zat en het lukte niet om het met handschoenen aan uit te trekken. Handschoenen uittrekken of verder proberen om met handschoenen aan de antenne uit te trekken leek met een te groot risico op omslaan. Had bedacht dat als ik om zou slaan dan handschoenen uit te trekken en PLB te activeren. Onder mijn dagluik lag ook nog een flare, maar daar had ik nooit bij gekund.

Kajak2

Vanuit onze relatief veilige situatie in ons vlotje hebben Kajak3 en ik ons zorgen gemaakt om het leven van Kajak1.

Kajak3

Beiden maakten we ons zorgen over Kajak1. Die was inmiddels uit het zicht verdwenen. Ik vermoedde dat het in de vaargeul nog harder zou waaien en dat de golven daar hoger zouden zijn. Er is daar immers meer lengte. Ik wist dat hij een PLB bij zich had en hoopte dat hij die zou gebruiken.

Koers richting vaargeul

Kajak1

Ik heb nog een hele tijd geprobeerd om de boot tegen de wind in te draaien, maar dit bleef niet lukken. Op een gegeven moment ben ik daar weer mee gestopt en heb ik me geconcentreerd op het overeind blijven. Ik had nog hoop om in de luwte te kunnen komen van de werkboot voor de aanleg van het Strandeiland. Die boot zag er verlaten uit en het lukte me niet om er in de buurt te komen. Idem niet om bij een duwbak te komen die iets verderop voor anker lag. Ik dacht nog aan het vastklampen aan een boei, maar behalve dat ik er niet in de buurt kwam, leek me dat ook te risicovol en onmogelijk. Pas na een tijdje bedacht ik om mijn scheg in te halen en dan proberen te draaien. Maar de golven waren toen al te hoog en dit lukte niet. Een paar keer toen er even minder golven waren heb ik dit nog wel geprobeerd, maar voordat ik substantieel gedraaid was waren er weer golven die me weer onhoudbaar parallel aan de golven terug zetten. Een paar keer had ik het gevoel stabiliteit te verliezen, maar gelukkig hield ik het overeind.

Af en toe keek ik even in de richting waar ik in ging (rechts dus richting het oosten), maar voelde me niet stabiel genoeg om goed te kijken. Ik zag wel een andere werkboot in de verte en de vaargeul. Verder was er heel weinig leven op het water en vroeg me ook af of vrachtboten nog voeren. Een paar honderd meter voor de vaargeul zag ik plots een boot richting het oosten varen. Ik geprobeerd met zwaaien zijn aandacht te trekken, maar er gebeurde niets.

 

Alerte binnenvaartschipper

 

Kajak1

Vlak bij de vaargeul zag ik twee boten in het oosten verschijnen die richting Amsterdam voeren. De boten waren net elkaar aan het inhalen. Ik wilde door die boten gezien worden en wilde dat ze begrepen dat ik in nood was. Gelukkig zat ik net voor die boten. Op het laatst heb ik nog snel een stukje naar voren gevaren om er niet onder te komen, maar niet te ver om de kans op gezien te worden maximaal te houden. Ze hadden me toen al lang gespot, maar dat wist ik niet. Voorbij de vaargeul merkte ik dat de boot, de Damar, vaart minderde en een vrouw riep me toe vanaf de boot. Ik kon haar niet verstaan en heb alleen steeds heel hard ‘help’ geroepen, want het enige dat ik vooral wilde is dat ze begrepen dat ik in nood was. Misschien dat ze daarom dacht dat ik alleen Engels sprak want daarna bleef ze Engels tegen me spreken.

Aan lijzijde langszij

Kajak1

De Damar draaide dwars op de wind en ik ben naar de boot gepeddeld en langszij gaan liggen. Ik had gedacht dat ze een ladder of touw uit zouden gooien, maar van de vrouw, begreep ik dat dat geen optie was. Achteraf bleek dat de schipper bang was dat ik in het water zou vallen en in de schroef terecht zou komen. Eén keer ging ik ver naar voren en was bang bij voorbij de boeg in de golven en stroming daar te komen. Ik kon ook niet echt zien wat de Damar aan het doen was. Langs de Damar was het ook nogal oncomfortabel met stromingen en klotsen terwijl ik mijn peddel niet kon gebruiken, omdat mijn kano tegen de boot lag. Ik durfde ook niet van de Damar weg te gaan, bang om door de wind te worden gegrepen. Voorbij de boeg van de Damar stonden de hoge golven waar ik nu in ieder geval voor beschut was.

Redding Kajak1 (12.11 uur)

Kajak1

De vrouw van de schipper riep dat de kustwacht gewaarschuwd was en onderweg was. Geen idee hoe lang dit duurde, maar opeens was de KNRM boot achter mij. De boeg van de reddingsboot was best hoog en het was nog een heel gedoe om er in te komen.

Meer naar achteren langs de reddingsboot ging ook niet want dan zou ik tussen de twee boten geplet worden. Naar voren peddelen half tussen 2 boten in ging ook niet 1, 2,3 en toen besloten ze om me er in te tillen. Ik moest echt getild worden, want als ik was gaan staan zou ik de kano onder me uit hebben geduwd en was ik in het water beland tussen de twee boten in. Maar het lukte.

Het eerste wat ik zag toen ik met mijn hoofd over de rubberen pijp ging was de punt van Kajak3’s kano. Kajak2 en Kajak3 zaten achter op de KNRM boot!

Kajak2

De rit met de KNRM heb ik als behoorlijk heftig beschouwd. De wind was hard, de golven fel en we voeren af en toe lekker hard. Ik heb de rit op video staan, bijna tot aan onze aankomst in Muiden. De redding van Kajak1 staat er ook op.

Na onze redding zetten we eigenlijk al snel koers richting het westen en uiteindelijke noordwesten. Ik denk dat ik vol adrenaline zat. Zodra we stil lagen, langszij het binnenvaartschip en het duidelijk was dat Kajak1 in goede conditie verkeerde heb ik flink mijn maag geleegd.

Kajak3

Ook hij (Kajak1) werd aan boord gebracht.

 

Veilig in de haven (12.40 uur)

Kajak1

Kajak2

• 12.40 Aankomst Muiden (+120 min)
• 13.29 Gebeld met mijn vrouw

Kajak3

Een tijdje later werden we aan land gezet bij de roeivereniging van Muiden.

Geleerde lessen

Kajak1

Gelukkig heeft de Damar geholpen en was de KNRM toen al onderweg.

Als de Damar niet was gestopt zou ik verder het IJmeer/Markemeer op zijn geblazen en weet ik niet of daar nog iemand was geweest om te helpen of de reddingsdiensten te waarschuwen. De golven zouden hoger zijn geworden en de wind nog harder.

Ik lag op koers richting de Markerwadden. Zo lang en midden op het Markermeer was het twijfelachtig of ik overeind had kunnen blijven. Als ik om was geslagen zou een ik met een re-entry misschien overeind zijn gekomen, maar met de kuip vol water en geen tijd om mijn spatzeil weer vast te maken zou ik snel weer om zijn gegaan. In het koude water zou het pas echt penibel zijn geworden.

Ik vroeg me al af of ik nog thuis zou komen.

Zonder de Damar en de KNRM was het antwoord mogelijk nee geweest.

Verdere aandachtspunten

• Wat mij betreft hadden we best veel en diverse noodsignalen bij ons. De bruikbaarheid/zekerheid was op dat moment wel problematisch....
• Over het gebruik van portofoons (zie Kajak2): Was wel mooi geweest, maar heb dit nog nooit zo op kano’s gezien. Soms communiceren (instructeurs) wel via marifoon, maar of dat nu gelukt zou zijn weet ik niet.
• Wat mij betreft had ik graag in mijn uppie een methode gehad om stabiel op de golven te kunnen blijven met mijn handen vrij zodat ik mijn PLB had kunnen gebruiken. Ik had graag vooraf geoefend om deze blindelings snel te kunnen bedienen, ook met handschoenen aan.
• We hadden een belangrijke extra reden gehad om niet het IJmeer op te gaan, namelijk dat het water koud was. Als ik voorbij de vaargeul was omgeslagen zou ik vooral in moeilijkheden zijn gekomen door de koude. Ik was wel gekleed op even in het koude water, maar niet voor langer en doordat ik alleen was en doordat het zo onstuimig was zou ik niet meer terug in de kano hebben kunnen komen. Vooral die combinatie maakte het voor mij potentieel levensbedreigend. Toen vorig jaar een kajakker om was geslagen bij Pampus was ook voor hem de onderkoeling levensbedreigend.

Kajak2

1. We hadden met dit weer niet deze tocht moeten maken.
   Alternatieven:
   1. Binnendoor varen
   2. Downwind met auto's op locatie
2. 2. We waren matig voorbereid
   1. Kajak3 1 vuurpijl
   2. Kajak2 vuurpijlen niet mee
   3. Marifoon kanaal: 16/10?
   4. Kajak1 baken en noodsignaal
   5. Kajak2 app KNRM was niet meer geïnstalleerd
   6. Kajak2 droge kleren thuis vergeten
   7. Kajak2 mob en horloge niet volledig opgeladen en geen powerbank
3. We hadden geen plan afgesproken
4. We misten communicatiemiddelen
5. We hadden een ander plan kunnen maken op het moment dat we nog bij elkaar waren
6. Toen ik bij Kajak1 op de punt leunde had ik duidelijker kunnen aangeven dat het lastig varenwas. Vanaf dat moment hadden we anders kunnen besluiten. Bijvoorbeeld hergroeperen met Kajak3 en nieuwe plannen maken. Bijvoorbeeld: als vlot keren en op de surf mee naar Pampus. Daar een boot terug charteren, of goed weer afwachten
7. Grootste schrik was Kajak1 uit het oog te verliezen. Dit hadden we moeten voorkomen.
8. Met communicatiemiddelen als portofoons hadden we plannen kunnen maken en op dehoogte blijven van elkaars positie en welzijn.
9. Ik denk dat een belangrijk aandeel in de onzekerheid het verliezen van communicatie is. Alsje merkt dat je veel moeite moet doen om elkaar iets duidelijk te maken, gaat daar veel tijd,energie en focus naar toe. Dat maakt het anticiperen op weer en wind lastiger
10. We waren slecht zichtbaar voor de KNRM. Door golven en regen.
11. Het doorgeven van positie, situatie en omstandigheden aan Kustwacht kostte veel tijd.

Verdere aandachtspunten

1. Neem altijd noodvuurpijl en flare mee. Houdt ze binnen handbereik!
2. Neem altijd NaviSafe lamp mee. Maakt je zichtbaarder, ook als er geen mist is.
3. Bekwaam je in het benoemen van positie en omstandigheden.
4. Telefoon onder handbereik
5. Wanten fijner dan handschoenen ivm bediening apparatuur
6. Grijplijnen minder strak

Kajak3

Het grootste en belangrijkste uit dit verhaal is dat we nooit het IJmeer op hadden moeten gaan. We zijn min of meer zo ingestapt en gaan varen. We hadden moeten briefen en daarin de route en omstandigheden moeten bespreken. Waarschijnlijk waren we dan al snel tot de conclusie gekomen dat deze tocht zeer onverstandig was.

Ook bleek dat je niet blindelings op noodapparatuur kan vertrouwen. Gebruik kunnen maken van verschillende mogelijkheden heeft er voor gezorgd dat we uiteindelijk hulp konden inroepen.

Dat Kajak2 en ik een vlotje hebben gevormd vond ik een goede keuze. We lagen daardoor stabiel en is Kajak2 in staat geweest om telefonisch contact te zoeken.

Voor mij persoonlijk geldt dat ik meer mijn rol bij moet houden. Hoewel ik kan rollen was ik uit mijn kajak voordat ik er over na kon denken. Deze reflex wordt denk ik mede veroorzaakt door de watertemperatuur en onverwachte situatie.

Verdere aandachtspunten

1. Grijplijnen Kajak2 zitten te strak

Tijdlijn

• 10.40 vertrek NO
• 10.58 (+18 min) eerste ronding N
• 11.05 (+25 min) Kajak3 uit boot, afstand tot Kajak2 :
  • Kajak1=158m (146°)
  • Kajak3=70m (282°)
• 11.06 (+26 min) Kajak2 bij Kajak3
  • Afstand tot K1=143m (345°)
• 11.16 (+36min) redding gereed (10min
• 11.25 (+45 min) 112 gebeld (9 min gesprek)
  • Afstand tot Kajak1=966m (318)
• 11.34 kustwacht inkomend gesprek (34 sec)
• 11.34 kustwacht via Whatsapp: “Graag uw positie delen”
• 11.37 eerste keer positie gedeeld
• 11.39 kustwacht: boot onderweg (Almere)
• 11.47 tweede keer positie
• 11.52 derde keer positie
• 11.55 Boot gearriveerd (+75min)
• 11.59 in boot (video)
• 12.04 Op weg n Kajak1
• 12.10 Redding Kajak1 (+90min)
• 12.40 Aankomst Muiden (+120)
• 13.29 Gebeld met vriendin

 

GPS track Kajak2

(Positie, tijd, snelheid en hartslag Kajak2 op moment van Kajak3 uit boot)

 

(Positie, tijd, snelheid en hartslag van Kajak2 op moment van aankomst in Muiden)